Göy öskürək

Göy öskürək

Göy öskürək — kəskin antroponotik hava-damcı bakterial infeksiyası, tənəffüs yollarının təhlükəli yoluxucu xəstəliyi.

Ən xarakterik əlaməti paroksismal spazmodik öskürəkdir. İki yaşdan kiçik uşaqlar üçün çox təhlükəlidir.

1950-ci ilə qədər peyvəndin geniş tətbiqindən əvvəl, göy öskürək uşaqlar arasında ən çox yayılmış xəstəliklərdən biri idi. Peyvənd xəstəliyin qarşısını alır, lakin peyvənd edilmiş insanlar bakteriyaların daşıyıcısı ola bilər və onu peyvənd olunmamış insanlara ötürə bilirlər, nəticədə sonuncular hələ də xəstəliyin inkişaf riski altındadır.

Xəstəliyin törədicisi

Göy öskürək xəstəliyini Borde-Janqu bakteriyası törədir (ilk dəfə 1906-cı ildə onu təsvir edən belçikalı alim J. Borde və fransız alimi O. Jangın şərəfinə adlandırılmışdır) (Bordetella pertussis). Ananın antitellərinə görə anadangəlmə immunitet inkişaf etmir. Yoluxuculuq (təmasda olduq yoluxma ehtimalı) 90% -dir. 1937-ci ildə göy öskürək çöpünə bənzər bir mikroorqanizm, parapertussis çubuğu təcrid olundu. Bu mikroorqanizmin yaratdığı xəstəlik yüngül öskürəyin forması kimi davam edir, lakin göy öskürəyə qarşı immunitet qoymur.

İnkişafı

Ən çox altı yaşa qədər uşaqlar xəstələnirlər. İnkubasiya dövrü 7 gündən 14 günə qədər davam edir. İnfeksiya yoluxmuş şəxslə birbaşa təmasda olduqda hava-damcı yolu ilə ötürülür. Xəstə xəstəliyin 1-ci günündən 25-ci gününə qədər yoluxucudur. Vaxtında antibiotik terapiyası qəbul etdikdə yoluxucu dövrün müddəti azaldıla bilər. Yetkin yaşda olan insanlar da Bordetella pertussisin daşıcısı ola bilərlər. Xəstə xəstəliyin ilk əlamətləri göründüyü andan 30 gün ərzində ətrafdakı insanlar üçün təhlükəlidir.

Bu tip infeksiyaya qarşı anadangəlmə immunitet yoxdur. Xəstəlikdən sonra sabit immunitet yaranır. Bir dəfəlik peyvənd qısamüddətli effekt verir, peyvənd cədvəlində göstərilən vaxtda təkrar peyvənd tələb olunur.

Müalicəsi

Xəstəliyi ağır formada keçirən, beyində qan dövranının və tənəffüs ritmində problem olan xəstələr, erkən yaşda olan uşaqlar xəstəxanaya yerləşdirilir. Epidemioloji göstəricilərə görə qapalı uşaq müəssisələrindən (xəstəliyin şiddətindən asılı olmayaraq) uşaqlar xəstəxanaya yerləşdirilir.